Over waarden en overtuigingen

Dit model laat zien hoe onze identiteit als een ui is opgebouwd uit lagen die om onze identiteit heen zitten. Als je een verandering op een bepaalde laag wil doorvoeren, dan zal eerst op een dieper liggende laag iets veranderd moeten worden.  Als je dieper in de ‘ui’ doordringt worden de omschrijvingen over wat zich daar afspeelt abstracter. Wat zich in de diepere lagen bevindt laat zich beter omschrijven door gevoelens of beelden. Vaak door één of meerdere woorden. In de buitenste lagen is alles duidelijker te duiden en te omschrijven.

De waarden vormen een laagje om onze identiteit heen en zitten heel diep in ons binnenste. Ze zijn de individuele richtsnoeren in ons bestaan. We zijn bereid ons hiervoor in te spannen, ons bed voor uit te komen en in extreme gevallen zijn we bereid voor onze waarden te sterven. Waarden eindigen vaak op ‘heid’. Belangrijke ethische waarden zijn bijvoorbeeld: eerlijkheid, betrouwbaarheid, dienstbaarheid etc.

Het groepsgeweten is het wereldmodel met opvattingen over goed en kwaad, dat wij hebben meegekregen vanuit ons familiesysteem. Dit systeem heeft ons geleerd wat in de groep hoort en erbuiten moet blijven, wat onthuld moet worden en wat bedekt moet blijven. Wij hebben een diepe binding met dit systeem qua opvattingen, herkomst, cultuur, belangrijke gebeurtenissen en de hieruit ontstane overtuigingen. Als we ons hier niet aan houden geeft dit een basaal gevoel van schuld en disloyaliteit. Met ons persoonlijk geweten hebben we ons in onze jeugd geconformeerd aan dit systeem om erbij te horen, te overleven.

Overtuigingen komen voort uit opgedane ervaringen.  Onze overtuigingen geven ons houvast, maar ze zetten ons ook vast. Als je zegt: ‘En zo is het!’ dan is er weinig ruimte meer voor echt contact. Overtuigingen beschermen onze kwetsbare gedeelten en als zodanig dienen ze ons. Op den duur gaan te starre overtuigingen schuren en gaan ze belemmerend werken. Het wordt dan tijd om ze te herzien.

Vaardigheden komen van buitenaf en zijn aan te leren.

Gedrag vloeit voort uit de diepere lagen. Door je gedrag sta je in contact met je omgeving / context. Gedrag lokt gedrag uit en in de manier waarop je in de wereld staat, laat je jezelf zien. In het contact met andere mensen ervaar je ook jezelf.

terug

Geef een reactie